लक्ष्मी पूजाको साँझमा पूर्वीय थारु समुदायले लक्ष्मी भित्र्याउन हातमा सन्ठी (जुट निकासी सकेपछि बाँकी रहेको सिन्का)बाट बनाइएको हुक्के–हुक्का खेलेर लक्ष्मी भित्राइएका छन् । पूर्वी जिल्लाका थारु समुदायले लक्ष्मीलाई भित्र्याउन र कुनै किसिमको अनर्थ नलागोस भनेर नकारात्मक पक्षलाई पन्छाउन हुक्के हुक्का खेल्ने चलन रहेको छ ।

आजै साँझ थारु समुदायले आ–आफ्नो घरमा सनपाटबाट दिउँसो हुक्के हुक्का तयार गरेर बेलुका चौर चौरहा वा दोवाटो, चौवाटोमा खेलेर लक्ष्मी भित्र्याएका छन् । उनीहरुले लक्ष्मी पुजाका दिन आफ्नो घरमा सनपाट नभए अरुकोबाट मागेर भए पनि ल्याएर हुक्के–हुक्का बनाएर खेल्ने गरेको थारु पण्डित बासुदेव चौधरीले जानकारी दिए ।

उनका अनुसार पूर्वका झापा, मोरङ, सुनसरी, सप्तरी, उदयपुर, सिरहा, सर्लाही, रौतहट लगायतका जिल्लामा खेल्दै आएका छन् । उनी भन्छन्, ‘हुक्के–हुक्का तराईमा बस्ने आदिवासीले त्यतिबेला घनघोर जंगलमा बस्दा भूत, पिचास लगायतका नकारात्मक शक्तिसँग मूक्त रहन र धान चामल, बालीनाली राम्ररी सप्रियोस भनेर यो खेल्ने गरेको छ ।’ यस्तै सनपाटको सन्ठी नहुँदा थारु समुदायमा लक्ष्मी पूजाको दिन खेलिने हुके हुक्का खेल लोप हुने अवस्थामा पुगेको थारु पण्डित बासुदेव चौधरीले बताए । उनले भने, ‘सनपाटबाट निर्मित हुके हुक्का थारु समुदायले केहि बर्ष अगाडिसम्म खेलेपनि पछिल्लो समयमा युवा पुस्ताहरुले यसको संरक्षण नगर्दा लोप हुँदै गएको छ । किनकी पहिलाको जस्तो सनपाट उत्पादन हुँदैन र तालतलैया पनि पुरिन थालेका छन् । युवाहरु कृत्रितर्फ आकर्षिक हुदै गएका छन् ।

यस्तै थारु समुदायको यो संस्कारलाई युवाहरुले बचाउनु पर्ने त्रियुगा नगरपालिका ३, मोतिगडाका किसान शंकर लाल चौधरीले बताए । उनले भने, ‘एक त ताल तलैया, पोखरीहरु पुरिए । अर्कोतिर सनपाट पनि खासै पाँइदैन । अब कसरी खेल्ने यसमा थारु युवाहरु एक भएर संरक्षण गर्नु पर्ने देखिन्छ ।’

परम्परा अनुसार हुक्के घरको दलिनमा राखेको दियोमा हुके हुक्का सल्काउने गरिन्छ । यसरी सल्कि सकेको हुके हुक्कालाई तीन फेरासम्म देउता घरको चारै तिर घुमि दोबाटो वा खाली चौरमा लगि खेल्ने चलन छ। खेल्दा उनीहरुले यस्तो भन्ने गरेका छन् ।

हुक्के–हुक्का बेहानके नोन बगिया

हुक्के–हुक्के बेहानके तेल बगिया किंवदन्ती अनुसार हुक्के हुक्का खेलेको ठुटोलाई तरकारी बारीमा राख्ने गरिन्छ । यसले राम्रो फल दिन्छ भन्ने मान्यता रहिआएको छ । नयाँ अन्नबाली राम्ररी सप्रियोस भनी हुके हुक्काको बल्न बाँकी एक भाग जम्मा पारी दोवाटोमा जलाउने र बलेको आगोमा तीन पटक सम्म नाघेर आ–आफ्नो घर जाने चलन रहेको छ ।

एउटा एउटा जलेको हुके हुक्का खेत वा बारीमा लगाएको अन्नबालीमा गाड्ने चलन समेत रहेको छ । तिनै बलेको एउटा हुके हुक्काको ठुटाले दरिद्र वा कुनै किसिमको छोइछुत नलागोस भन्दै ल्याउने गरिन्छ ।

The post थारु समुदायमा हुक्के–हुक्का खेलेर लक्ष्मी भित्राइयो appeared first on Nagarik Bahas.

पार्टीले यो कार्ड ‘बियोन्ड द वाल ट्रेडिङ कम्पनी’ बाट बुधबार खरिद गरेको हो । ‘केटाकेटी हुँदा धामीले जन्तर लगाइदिन्थे । बोक्सी लाग्दैन, भूतप्रेत लाग्दैन भनेर गलामा झुन्ड्याइदिन्थे । अहिले कोरोना जन्तर लगाइदिए,’ स्थायी कमिटी सदस्य मुकुन्द न्यौपानेले भने, ‘कार्ड माधव नेपालले ल्याउनुभएको हो । डाक्टरहरूले दिएको भन्ने छ । जापानमा पनि धेरैले लगाएर हिँड्छन् रे । घाममा नदेखाउनू भन्ने नियम रहेछ । अरूले लगाएको देखेपछि मैले मागेँ । यसले भाइरस उडाउँछ कि उडाउँदैन, उही बेसारको धूलोजस्तै हो कि ।’

चिकित्सकहरु भने कोरोनाबाट बच्ने र बचाउने कुनै औषधि र प्रविधि विकास नभएको बताउँछन् । ‘कोरोना भाइरस नसर्ने र सरे पनि निको हुने कुनै पनि डिभाइस बनेको छैन । कुनै पनि किट वा कार्डलाई भाइरस मार्न योग्य हुने भनेर आधिकारिक निकायले मान्यता दिएका छैनन्,’ सरुवा रोग विशेषज्ञ डा. शेरबहादुर पुनले भने, ‘कुनै पनि वस्तु औषधि वा प्रतिरोधात्मक हो वा होइन भन्नलाई त आधिकारिक संस्थाले प्रमाणित गरेको हुनुपर्छ । प्रमाणित नभएको किट लगाउँदा सर्वसाधारणमा भ्रम पैदा हुन सक्छ । किट लगाएरै कोरोना सर्दैन भने त ढुक्कसँग लगाए भइहाल्यो नि । मास्क लगाउनु पनि पर्दैन । दूरी कायम गर्नु पनि पर्दैन ।’

प्रतिनिधि सभाको विकास तथा प्रविधि समितिको बैठकमा शुक्रबार सभापति कल्याणी खड्काले पनि ‘भाइरस रिमुभिङ कार्ड लगाएकी थिइन् । कार्डले ढुक्क नभएरै हुन सक्छ, उनले मास्क पनि लगाएकी थिइन् । उनले बैठक अवधिभरि नै मास्क खोलिनन् । ढोकैमा सेनिटाइजरको बोतल राखिएको छ । बैठक कक्षमा पनि दूरी कायम हुने गरी कुर्सी व्यवस्थापन गरिएको छ । नेकपाका सबैजसो र कांग्रेसकी रंगमति शाहीको गलामा त्यही कार्ड थियो । ‘यो कार्डले दुई मिटरसम्म भाइरसलाई निष्क्रिय बनाउँछ रे भनेर छोराले दिएको हो,’ सभापति खड्काले भनिन् । उनको छोरा विप्लव केसीको बियोन्ड द वाल ट्रेडिङ कम्पनीले चीनबाट १० हजार थान यो कार्ड नेपाल ल्याएका छन् । यही कार्ड नेकपाका नेताहरुले खरिद गरेर लगाएका हुन् ।

कम्पनीले सांसदहरुलाई २५ प्रतिशत छुट दिएर बिक्री सुरु गरेको थियो । नेकपाले बुधबार ६० वटा कार्ड खरिद गरेर स्थायी कमिटी सदस्यलाई वितरण गरेको हो । नेकपाले एउटा कार्डलाई भ्याटसहित ६ सय २५ रुपैयाँमा खरिद गरेको हो । बियोन्ड कम्पनीले नेकपाका नाममा ३७ हजार ५ सय रुपैयाँको बिल जारी गरेको छ । ‘बैठकमा सहभागीलाई वितरण गर्ने भनेर माग भएपछि ६० वटा कार्ड पार्टीले खरिद गरेको हो,’ बियोन्ड कम्पनीका प्रमुख केसीले भने, ‘सांसद र अरू नेताहरुले भने व्यक्तिगत रूपमा खरिद गर्नुभएको हो ।’

कम्पनीले व्यक्तिगत रूपमा लिनेलाई प्रतिकार्ड ७ सय रुपैयाँमा बिक्री गर्ने गरेको छ । संसद् र समितिको बैठकमा सांसद यो कार्ड लगाएर उपस्थित हुन थालेपछि नेकपाका अरू सांसदले एकपछि अर्को खरिद गरेका हुन् । अधिकांश सांसदले विकास समिति सभापति खड्काको सम्पर्कमा पुगेर कार्ड किन्ने गरेका छन् । ‘मलाई कहाँ पाइन्छ यो कार्ड भनेर सोध्नुहुन्छ, मैले छोराको नम्बर दिने गरेकी छु,’ उनले भनिन् ।
कम्पनीका प्रमुख केसीले अन्य मुलुकमा यस्ता कार्ड प्रयोगमा रहेकाले नेपालमा पनि भित्र्याएको बताए । कोरोनाबाट बच्ने कार्ड भन्दै बिक्री गर्नुअघि उनले स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयबाट अनुमतिसमेत लिएका छैनन् । ‘विश्वमा कोरोनाबाट बच्ने यस्ता कार्डलगायत जे पत्ता लागे पनि हामीलाई जानकारी आउँछ,’ मन्त्रालयका सहायक प्रवक्ता डा. समीर अधिकारीले भने, ‘यस्ता कुनै पनि कार्डले मान्यता पाएका छैनन् । नेपालमा बिक्री भइरहेको बारे हामीलाई थाहा छैन ।’ उनका अनुसार कोरोनासम्बन्धी जुनसुकै प्रविधि वा औषधि प्रयोगमा लैजानुअघि मन्त्रालयमा निवेदन दिनुपर्छ । तर मन्त्रालयमा कतैबाट पनि निवेदन आएको छैन ।

कार्ड बिक्रेता केसीले भने अमेरिकाको एफडीआईजस्ता संस्थाबाट मान्यता प्राप्त सामान बिक्री गरिरहेको दाबी गरे । सरुवा रोग विशेषज्ञ डा. पुनले नेताहरुले गलत सन्देश जाने कार्ड लगाउँदा जनतामा समेत असर पर्ने बताए । ‘राष्ट्रिय व्यक्तित्वहरुले नै लगाएपछि अरूले पनि लगाउँछन् । कोरोना लाग्दैन भनेर सचेतनासमेत अपनाउन छाड्दा समस्या आउन सक्छ,’ उनले भने ।

‘अमेरिकाको फुड एन्ड ड्रग एडमिनिस्ट्रेसन (एफडीए) द्वारा मान्यता दिइएको दाबी गरिएको ‘भाइरस ब्लकर डिस्इन्फेक्सन कार्ड’ एफडीएमा दर्ता नै नभएको देखिएको छ । एफडीएलगायत विश्वका धेरै औषधि नियामक निकायहरुले यस्ता सामग्रीको प्रयोग नगर्न नै सुझाव दिएको पनि पाइएको छ ।

यस्तो कार्डमा क्लोरिन डाइअक्साइड, ग्यास सस्टेन रिलिज एजेन्ट, जियोलाइट र बाँसको कोइलाजस्ता पदार्थ राखिएका हुन्छन् । कार्ड निर्माताले ३० देखि ६० दिनसम्म ५० सेन्टिमिटर वरपरसम्म निकै कम मात्रामा (लो कन्सन्ट्रेसन) क्लोरिन डाइअक्साइड हावामा उत्सर्जन गर्दै वरपर भएका ब्याक्टेरिया, धूवाँ वा प्रदूषण हटाउने दाबी गरेका छन् ।

एफडीएले भने मार्च ८ मा एउटा सूचना नै प्रकाशन गरेर ‘क्लोरिन डाइअक्साइड’ युक्त कुनै पनि सामग्रीले कोभिड–१९ बाट जोगाउन सक्ने तथ्य हालसम्म कहीँकतैबाट पनि पुष्टि नभएको जनाएको देखिन्छ । त्यस प्रकारको सामग्रीको बिक्रीवितरण गरे कानुनअनुसार कारबाही गरिने चेतावनीसमेत दिएको छ । यस्तै अमेरिकाको इन्भारोमेन्टल प्रोटेक्सन संस्थाले समेत यस प्रकारका सामग्रीले मानिसको स्वास्थ्यमा प्रतिकूल असर पार्ने भन्दै प्रतिबन्ध लगाएको देखिन्छ । एसियामा भियतनाम र थाइल्यान्डले यस्ता सामग्रीको बिक्रीवितरणमा प्रतिबन्ध नै लगाएका छन् भने केही देशमा बिक्रीवितरण भइरहेको छ ।

अमेरिकी संस्था एफडीएका अनुसार क्लोरिन डाइअक्साइडयुक्त सामग्रीको असुरक्षित प्रयोगले मानिसको ज्यानैसम्म जाने खतरा रहन्छ । सो रसायनका कारण श्वासप्रश्वासमा गम्भीर समस्या आउनुका साथै मुटुको चालमा गडबडी, रक्तचापमा कमी, डिहाइड्रेसन (शरीरमा पानीको कमी), रगतमा क्षय, गम्भीर प्रकारको झाडाबान्तासमेत हुन सक्छ । आजको कान्तिपुर दैनिकमा समाचार छापिएको छ ।

The post नेताका गलामा कोरोना जन्तर appeared first on Nagarik Bahas.

एजेन्सी । कोरोना भाइरसको संक्रमणका कारण सबै उमेर समूहका व्यक्ति प्रभावित भएका छन् । अहिलेको भन्दा पनि भावि पुस्ताको चिन्तासमेत संक्रमणपछि व्यक्त हुन थालेको छ । कोरोना भाइरसको संक्रमणका कारण पुरुषको सेक्स हर्मोनमा ठूलो असर गरेको एक अध्ययनको निष्कर्ष छ ।

The post कोरोना संक्रमणले पुरुषहरु नपुंसक बन्ने सम्भावना । अध्ययनको निष्कर्ष यस्तो ! (रिपोर्टसहित) appeared first on Nagarik Bahas.

The post उदयपुरको भुल्केमा श्रीमान श्रीमति नै कोरोना संक्रमित, घरमा ताला appeared first on Nagarik Bahas.

तस्विर : इलाका प्रहरी कार्यालय दमक झापाको फेसबुकबाट

The post लकडाउन उलंघन गर्नेलाई रोड क्वारेन्टाइनमा appeared first on Nagarik Bahas.

एजेन्सी-

The post १२ वर्षअघि कोरोना भाइरसको भविष्यवाणी गर्ने यो पुस्तक appeared first on Nagarik Bahas.

The post पुस १० गते निक्कै दुर्लभ सूर्यग्रहण, झन्डै तीन घन्टासम्म लाग्ने appeared first on Nagarik Bahas.

• त्रियुगामा समाचाकेवा महोत्सव सम्पन्न (फोटो फिचरसहित)

पर्वको अन्तिम दिन पूर्णिमाको रातमा उक्त मूर्तिहरूलाई परम्परागत गीत गाउँदै फुटाउँछन् । अनि गाउँ घर नजिकको नदी, जलाशय, पोखरी, सरोवर आदिमा लगी सेलाएर आफ्ना दाजुभाइहरूलाई मिठाई पकवान्न आदि खुवाएर यो पर्व विधिवत रूपमा सम्पन्न गरेका छन् । समा चकेवाको थारु भाषामा डगहर अर्थात गाउँ डुल्ने दिन घरघरै अन्न, नगद उपहार लिने र पर्वको अन्तिम दिन उक्त जम्मा भएको अन्नपात र रकमको गाउँभरिका मान्यजन र इष्टमित्रलाई एकत्रित गरेर भोजभतेर खाने खुवाउने चलन रहिआएको छ ।‘मूर्ति सेलाउने दिन किशोरीहरूले आ–आफ्नो अभिभावकबाट संकलन गरेको भेटीलाई एकत्रित गरी त्यसबाट दूध, चिनी, तरकारीको परिकार खरिद गरेर भोज भतेर खाने चलन छ,’ समाजसेवी रामवती चौधरीले बताईन् ।
उक्त अवसरमा नाचगान गरेर मनोरञ्जन गर्ने चलनसमेत रहेको छ । यस पर्वको अवसरमा उदयपुरका थारु समुदायका अधिकांश गाउँमा आर्केस्ट, लवण्डा नाच, बेहुलाको नाच, ड्रामाको आयोजना गरिएको थियो ।

The post नदी तलाउमा समाचकेवाको विर्सजन गरिँदै appeared first on Nagarik Bahas.

The post उदयपुरको त्रियुगा नदीमा धुमधामसँग मनाउँदै छठ पर्व (६६ तस्विर सहित) appeared first on Nagarik Bahas.

The post छठको दोस्रो दिन निर्जल उपवास appeared first on Nagarik Bahas.